در دیگ چگالشی با تجمیع گرمای انتقالی به آب (گرمای محسوس حاصل از احتراق و گرمای نهان تبخیر حاصل از چگالش بخار آب محصولات احتراق) ، راندمان واقعی دیگ ، با در نظر گرفتن ارزش حرارتی بالای سوخت ، در محدوده % (- ) قرار خواهد گرفت .
کیفیت و قیمت یک دیگ بخار به پارامترهای مختلفی بستگی دارد. در این مقاله می کوشیم به شرح این پارامترها بپردازیم تا خریدار با آگاهی بیشتری بتواند محصول مورد نیاز خود را که قلب یک سیستم می باشد انتخاب و خریداری نماید. علاوه بر اهمیت دیگ بخار در یک سیستم تولیدی توجه به خطرات و نکات ایمنی آن بر کسی پوشیده نیست.
بطور کلی در دیگ های متداول غیر چگالشی، بخشی از گرمای محسوس سوخت به آب منتقل شده ، که این مقدار در دیگ های مختلف با توجه به راندمان حرارتی ، متفاوت بوده و قسمتی از گرمای محسوس سوخت ، به همراه تمام گرمای نهان از طریق دودکش به محیط بیرون تخلیه می شود. تخلیه گازهای حاصل از احتراق با دمای بالای حدود ۵ تا درجه سانتیگراد، تلفات شدید انرژی را به ساختمان تحمیل می نماید.
دیگ یا بویلر (Boiler) یک تجهیز تاسیساتی است. که وظیفه ی آن گرم کردن یک سیال جهت مصارف مختلف می باشد .دیگ آب گرم ، دیگ بخار و دیگ روغن از انواع مختلف دیگ ها محسوب می شود . دیگ هایی که برای مصارف خانگی و ساختمانی(غیر از بیمارستان ها و برخی صنایع) از نوع آب گرم می باشد که عموما ظرفیتی ازچند کیلووات (Kw) تا حداکثر یک مگاوات(Mw) دارند و ظرفیت آن بیانگر مقدار انرژی حرارتی است. که به آب منتقل می شود.
یک دیگ بخار دارای تجهیزات و لوازم کنترلی مختلفی می باشد. مجهز بودن دیگ بخار به این تجهیزات و عملکرد صحیح آن ها، موجب کارکرد صحیح و ایمن دیگ بخار می گردد. وجود بسیاری از این تجهیزات ضروری بوده و در است.اندارد ذکر گردیده است.. در این مقاله می کوشیم با عملکرد هریک از این تجهیزات آشنا شویم. آشنایی با این تجهیزات چه پیش از خرید بویلر (جهت انتخاب صحیح تجهیزات) و چه بعد از خرید و راه اندازی بویلر (جهت بهره برداری و نگهداری مناسب) ضروری می باشد.