سازه های آبی شوشتر، آب را یکسان و برابر به همه شهر رسانده و از فوران رود کارون جلوگیری میکردند. همچنین هوای خنکی را پدید میآورند که از راه شوادونها که در گویش شوشتری به سردابه و زیرزمین گفته میشود، آب را به خانههای مردم میفرستادند. افزون بر آن، زمینهای کشاورزی سیراب میشدند و چرخهای آسیاب برای تهیه آرد گندم به کار میافتادند.
تونل سه کوره آب لازم برای به کار افتادن آسیابهای آبی بخش غربی را تامین میکند. سه کوره که سطحی پایینتر نسبت به دو تونل دیگر دارد دارای طولی برابر با متر بوده و در بیشتر طول سال زیر سطح آب قرار میگیرد. به همین دلیل در تمام طول سال آب در آن جریان دارد. خروجی اصلی این تونل به نام “اوفا” شناخته میشود. لوفا جمع لوف است. و لوف در زبان محلی به آبی اتلاق میشود که با شدت زیاد در جریان است.. این تونل دارای سه دریچه ورودی است. به همین دلیل به آن سه کوره گفته میشود.
در بین تمام سازههایی که پیشینیان پرتلاش و آیندهنگرمان در این مجموعه ساختهاند، نهر داریون، قدیمیترین و تاریخیترین سازه است. که به دستور داریوش هخامنشی ساخته شده است.؛ وجود رود کارون در نزدیکی شوشتر باعث شد که پیشینیان به این فکر افتادند که با تأسیس سازههای آبی متعدد، از نعمت وجود آب کارون نهایت است.فاده را در این شهر ببرند.
محوطه آبشارها و آسیابهای آبی شوشتر شامل مجموعهای از تونلها، کانالهای فرعی، آسیابهای آبی و سد است.. عملکرد این مجموعه به اینگونه است. که با بالا آمدن رود گرگر توسط بند، آب به داخل تونلهای سهگانه هدایت میشود و از آنجا به کانالهای متعددی تقسیم میشود و پس از عبور از مسیرهای ایجاد شده و چرخاندن آسیابها، بهصورت آبشارهای تماشایی به داخل حوضچهها میریزند. در حال حاضر بسیاری از آسیابهای شوشتر از بین رفته و از کار افتادهاند و تنها آسیاب رضا گلاب همچنان کار میکند.
از دیگر بندهای شوشتر که در سازه های آبی شوشتر ساخته شدهاند میتوان به پل بند لشکر، بند شرابدار و بند دختر اشاره کرد که کاردهای مشابهی نسبت به بندهایی که به آنها اشاره کردیم دارند و همگی به عنوان بخشی از سازه های آبی شوشتر در فهرست میراث جهانی یونکسو به ثبت رسیدهاند.