این سیستم معمولا در مناطق مرطوب و در مواردی احداث می‌شود که نفوذپذیری خاک کم است. و بارندگی در زمین تجمع پیدا می‌کند و آب نمی‌تواند به سرعت در آن نفوذ کند. در این شرایط آب روی سطح خاک یا بالای لایه غیر قابل نفوذ تجمع پیدا کرده و سپس به صورت سطحی یا زیربستری به طرف زهکش‌های کم عمق سطحی حرکت و از آنجا از طریق سیستم اصلی به خارج از زمین هدایت می‌شود. به این نوع زهکش ها شبکه نهرهای قابل گذر هم می‌گویند.

در هنگام بارندگی یا آبیاری، مزارع خیس می شوند. آب به داخل خاک نفوذ می کند و در منافذ آن ذخیره می شود. هنگامی که تمام منافذ با آب پر می شوند، گفته می شود که خاک اشباع شده است. و آب بیشتری جذب نمی شود. هنگامی که باران یا آبیاری ادامه دارد، ممکن است. است.خرهایی روی سطح خاک ایجاد شود.

اين امر باعث بهبود رشد گياه و در نتيجه افزايش توليد محصول مي‌شود. در اراضي كشاورزي كه به دلايل مختلف خاك آنها شور يا قليايي گرديده است.، پس از انجام آبشويي نياز به خارج كردن آب حاوي املاح مضر براي خاك و گياه مي‌باشد كه با لوله‌هاي زهكش مشبك انجام مي‌گردد.

زهكشي زيرزميني به شيوه امروزي اولين بار در سال ۸ ميلادي در انگلستان به كار گرفته شد و به تدريج به ساير نقاط اروپا رفت. زهكشي در اوايل دهه ، با پيدايش لوله پلاستيكي با ديواره صاف و نازك، سپس با ابداع لوله‌هاي كنگره‌دار، شتاب قابل ملاحظه‌اي يافت. در حوالي سال است.فاده از ماشين‌هاي زهكشي آغاز شد و شتاب بيشتري به توسعه زهكشي زيرزميني داد. كاربرد فرستنده و گيرنده‌هاي ليزري، دقت در كنترل نصب زهكش‌ها را افزايش داد.

زهكشي كشاورزي، بنا به عقيده سازمان خواربار و كشاورزي جهاني، نه هزار سال پيش در بين‌النهرين آغاز شد. در آن هنگام لوله زهكش به كار برده نمي‌شد بلكه به احتمال زياد از سنگ و سنگ‌ريزه و شاخ و برگ گياهان بهره‌گيري مي‌شد. اولين لوله‌هاي زهكشي حدود چهار هزار سال قدمت دارند. در اروپا، اولين زهكشي زيرزميني حدود دو هزار سال پيش نصب شده‌است.در كتابي كه در حدود سه هزار سال پيش در چين نگاشته شده، نقشه‌هايي از سيستم زهكشي مشاهده مي‌شود. هرودت، در حدود سال قبل، اشاره‌هايي به كاربرد زهكشي در درّه نيل دارد.